Overzicht Hangverpakkingen Pakketzegels
Tussen 1 januari 1995 en 31 juli 2020 werden door de Nederlandse Posterijen prepaid pakketzegels uitgegeven. Per 1 april 2021 werden uiteindelijk alle nog in omloop zijnde pakketzegels ongeldig verklaard. In totaal kunnen we 56 hoofdnummers van pakket- en servicezegels onderscheiden.
Vele pakketzegels hingen bij diverse verkooppunten in het schap. Eerst zeer beperkt in zogenaamde hangzakjes, later in fraai vormgegeven hangboekjes van drukkerij Casparie en uiteindelijk in de vorm van het meer functionele kalendermodel hangverpakking.
1996 - 1998 Hangzakjes pakketzegels
In 1996 werden hangzakjes geïntroduceerd, aanvankelijk waarschijnlijk als presentatiemateriaal, of als proefproduct bij één of enkele testlocaties.
In de catalogus van Nederlandse schapverpakkingen (H.H.R. van Hamel, 2007) is een gedetailleerd overzicht opgenomen. Een enkele afbeelding is daarbij gereconstrueerd, aangezien in dat geval geen enkel exemplaar in verzamelingen bekend was. Bij vele andere hangzakjes gaat het om enkele, of om een handvol bekende exemplaren.
Enkele voorbeelden van hangzakjes met pakketzegels periode 1996 en 1997
Bron: catalogus van Nederlandse schapverpakkingen (H.H.R. van Hamel, 2007).
1998 December Pakketzegels
Een klein deel van de oplage December Pakketzegels 1998 verscheen in Casparie hangboekjes.
1999 - 2000 Casparie hangboekjes pakketzegels
De fraaie hangboekjes van drukkerij Casparie met reguliere pakketzegels verschenen medio 1999 in het schap. De oplagen waren klein dus zeer waarschijnlijk zijn de hangboekjes maar beperkt verkrijgbaar geweest. Sowieso was er onder verzamelaars in die tijd nog weinig belangstelling voor hangverpakkingen in het algemeen, en pakketzegels in het bijzonder. Complete hangboekjes uit deze reeks zijn tegenwoordig dan ook schaars.
Hangboekjes met pakketzegel:
Hangboekjes met pakketzegelboekje:
2000 - 2001 Casparie hangboekjes met AVP pakketzegels
Op deze hangverpakkingen, die begin 2000 verschenen, stonden prominent de letters AVP. AVP-zegels waren bedoeld voor standaard bezorgdiensten - zonder enige extra´s - zoals PTT Post die minimaal verplicht was uit te voeren. Alle andere pakketdiensten, waaronder begrepen vervoer van pakketten zwaarder dan 10 kilo en vervoer met aanvullende diensten, vielen vanaf 2000 onder de AVG, waarvoor een afzonderlijke reeks pakketzegels en hangverpakkingen werd uitgegeven.
2000 - 2001 Casparie hangboekjes met AVG pakketzegels
Naast de AVP-pakketzegels voor standaardbezorging t/m 10kg (zie hiervoor) bracht PTT Post een nieuwe reeks AVG-pakketzegels uit voor pakketbezorging met uitgebreidere mogelijkheden. Een pakket met AVG zegel mocht groter en zwaarder (tot 30kg) zijn dan een AVP pakket, en voor navraag over AVG pakketten kon men een speciaal telefoonnummer bellen. De aanvullende diensten handtekening voor ontvangst, verhoogde aansprakelijkheid en rembours waren nog uitsluitend mogelijk in combinatie met de AVG-pakketzegel. Het schap werd aldus verfraaid met een hele reeks nieuwe hangboekjes, met keuze uit één AVG pakketzegel of een AVG pakketzegelboekje. Vergeleken met de vorige reeks is het aantal thema's teruggebracht (alleen nog kazen en tulpen). Niet langer heeft iedere gewichtsklasse een eigen thema.
Hangboekjes met pakketzegel:
Hangboekjes met pakketzegelboekje:
2001 - 2002 Hangpakketzegels AVG
Terwijl de Casparie hangboekjes werden uitverkocht verschenen vanaf de eerste helft van 2001 losse hangpakketzegels in het schap. De klasse t/m 1 kilo was inmiddels vervallen.
2003 - 2006 Hangboekjes pakketzegels TPG Post AVP en AVG
Begin 2003 verschenen geheel nieuw vormgegeven pakketzegels in een kalendermodel hangboekjes. Gespecialiseerde verzamelaars onderscheiden varianten op basis de pakketzegels in de boekjes:
- Pakketzegels met en zonder tekstuele aanwijzingen in de cirkels op de voorzijde;
- Pakketzegels met en zonder de alinea "bezorging" op de achterzijde;
Een overzicht van belangrijkste varianten volgt onder de afbeeldingen.
* Hangboekje 28.2 is bekend met inhoud 2x KF en 3x KJ (de barcodereeks die eigenlijk hoort bij de 5kg AVP zegels)
- Opmerking: De pakketzegels voor de gewichtsklasses t/m 10kg (AVP) en 30kg (AVG) verschenen niet in boekjes.
2006 Hangboekjes Basis en Zeker Pakketzegels TPG Post
Halverwege 2006 voerde TPG Post een vereenvoudiging van de pakketdiensten door. Voortaan kon men nog kiezen uit twee pakketdiensten, namelijk "Basis Pakket" en "Zeker Pakket". Bij deze vereenvoudiging hoorde uiteraard ook een nieuw assortiment pakketzegels.
2007-2010 Hangboekjes Basis en Zeker Pakketzegels TNT Post
In het najaar van 2006 werd TPG Post omgedoopt tot TNT Post, en ook de pakketzegelhangverpakkingen verschenen niet lang daarna in de nieuwe huisstijl. De blauwtint op het voorblad kon per druk nog wel eens variëren, zoals hieronder te zien is in een voorbeeld van de HBPZ-35.
Net zoals bij de emissie 2002 kunnen gespecialiseerde verzamelaars ook nu weer varianten op basis de inhoud onderscheiden. Het gaat daarbij vooral om een aantal opmerkelijke verschillen op de achterzijde van de pakketzegels.
* Er zijn hangboekjes type 33.2 bekend waarbij het woord "betaald" is weggevallen in de cirkel op de pakketzegel, waarin hoort te staan "frankering betaald Nederland". Bij in verzamelingen bekende boekjes komt dit voor op zegel 3+7, op zegel 8, of op zegel 10.
- Opmerking: De Zeker pakketzegels hadden geen individuele barcodes. Die stonden op een vereist begeleidend formulier.
2010 Hangboekjes Standaard en Aangetekend Pakketzegels TNT Post
Eind november 2010 voerde TNT Post een verdere vereenvoudiging van haar productassortiment door.
2012-2021 Hangboekjes Standaard en Aangetekend Pakketzegels Postnl
In mei 2011 ging TNT Post over in Postnl en in de loop van 2012 waren er de eerste pakketzegels in de huisstijl van Postnl. De standaardpakketzegel verscheen aanvankelijk in de kleur rood. In maart 2013 verscheen een nieuwe oplage, nu in de bekende kleur oranje.
Dit waren de laatste prepaid pakketzegels in hangverpakkingen. Het einde der geldigheid van alle ooit uitgegeven prepaid pakketzegels werd uiteindelijk bepaald op 31 maart 2021.
Ongebruikte schapverpakkingen
De meeste vroege, postfrisse Casparie hangboekjes met pakketzegels zijn schaars. Van meerdere nummers zijn echter ongebruikte schapkaarten in omloop gekomen, soms ook als halffabricaat compleet met plakstrips. Men dient zich er van bewust te zijn, dat een dergelijke losse schapkaart vrij eenvoudig tot complete, op het oog "luxe postfrisse", hangverpakking gemaakt kan worden, als men tenminste de beschikking heeft over de juiste inhoud. Het kan daarbij gaan om iemand die te kwader trouw handelt om een hogere verkoopprijs te kunnen realiseren, maar ook om een verzamelaar, die een dergelijk product heeft samengesteld voor de eigen collectie. De verzamelaar zal daar gewoonlijk aantekening van maken in zijn verzameladministratie, of bij het product in het album.
Pakketzegels als verzamelgebied
Pakketzegels in het algemeen zijn erg interessant als verzamelgebied en ze zijn uitgebreid bestudeerd. Momenteel wordt door de samensteller van deze website tevens gewerkt aan een overzichtswebsite die volledig gewijd is aan Nederlandse Pakketzegels. De link tzt zal hier worden gedeeld.
Speciale dank
Diverse afbeeldingen uit de vroegste emissies t/m 2001 zijn afkomstig uit de collectie Grootveld en het archief Collectweb.
De afbeeldingen bij HBPZ08 en HBPZ12 zijn afkomstig uit de Catalogus van Nederlandse schapverpakkingen (H.H.R. van Hamel, 2007).