Nederlandse pakketzegels 1995 - 2020
Tussen 1 januari 1995 en 31 juli 2020 gaf de Nederlandse Postdienst pakketzegels uit. Door op de afbeeldingen hieronder klikken ziet u welke pakketzegels er in de verschillende periodes zijn verschenen. Ook kunt u eenvoudig navigeren via het menu bovenaan de pagina's.
Pakketzegels als verzamelgebied
Het verzamelgebied is anno 2012 populair bij een zeer kleine groep van toegewijde filatelisten. Geschat wordt dat er zo'n 10-12 pakketzegelverzamelaars min of meer actief zijn. Bij deze update, anno 2023 wordt aangenomen dat dit aantal nog kleiner is geworden. Het valt dan ook niet mee om echt actief te blijven, of te worden, omdat er enerzijds geen nieuwe uitgaven meer verschijnen, en er anderzijds ook weinig gevarieerd aanbod is van oude uitgaves. Als het er wel is wordt niet zelden de hoofdprijs gevraagd, waardoor het voor potentiële beginners lastig instappen is. Daarbij is het kringetje ook zo klein en bekend met elkaar, dat (delen van) beschikbaar komende bestaande collecties soms ook onderling worden overgenomen.
Dit alles draagt zeker niet bij aan de populariteit van het verzamelgebied bij het grotere publiek. Echter, het neemt niet weg dat een doorzetter echt een heel eind kan komen, zeker als men zich in eerste instantie beperkt tot de hoofdnummers en belangrijkste sub-nummers. Het wegvallen van de plakwaarde, en de (wellicht tijdelijke) trend van afnemende vraag bieden natuurlijk ook kansen vanwege mogelijk dalende vraagprijzen! Bovendien komt er soms toch nog materiaal uit onbekende collecties boven water, op websites als Marktplaats en op veilingen.
Er is met enige regelmaat gediscussieerd of pakketzegels nu wel of niet tot het verzamelgebied postzegels moeten worden gerekend, en of deze dus al dan niet een notering verdienen in de NVPH-catalogus. Het heeft erg lang geduurd, maar de NVPH heeft de pakketzegels uiteindelijk eenmalig opgenomen in haar catalogus uitgave 2011 - pagina 478 t/m 480. Hoewel erg summier, de erkenning is van grote betekenis. En naar verluidt overweegt de NVPH-commissie, anno 2023, om binnen enkele jaren een definitief overzicht te publiceren van het inmiddels afgesloten verzamelgebied der pakketzegels.
Terwijl de NVPH-nummering een goede eerste indruk geeft van alle in Nederland uitgegeven pakketzegels, en het voor de beginnende verzamelaar beslist al een uitdaging zal zijn om deze te completeren, zal de geïnteresseerde er al snel achter komen dat het daarbij niet hoeft te blijven.
Voor een eerste verkenning van zegelvariaties kan men prima terecht bij Geuzendam's catalogus van postwaardestukken 2008, ook in te zien in vele bibliotheken. De samenstellers hebben subnummers toegekend aan duidelijk zichtbare verschillen in het zegelbeeld, en onderscheiden zegels uit de losse verkoop en zegels afkomstig uit boekjes. De NVPH nummering volgt de hoofdnummering van deze Geuzendam catalogus, maar vermeldt geen enkel subnummer. Enige jaren geleden is sprake geweest van een nieuwe druk, waarin ook de pakketzegeloverzichten zouden worden geactualiseerd, maar anno 2023 is deze zover bekend nog niet gerealiseerd.
Voor een diepgaande studie van Nederlandse pakketzegels en hun variaties komt men vroeg of laat uit op de website van samensteller Rein C. Bakhuizen van den Brink, wiens eigen nummering veelal de norm is voor de zeer gespecialiseerde verzamelaar tot circa 2008. Waar de "Geuzendam" zich beperkt tot zichtbare verschillen in het zegelbeeld, heeft Bakhuizen van den Brink tevens oog voor verschillen in de bedrukking van het schutvel op de achterzijde van de zelfklevende pakketzegels. Omdat het hierbij gaat om de folie die verwijderd wordt bij het gebruik der zegels, zullen deze variaties alleen zichtbaar zijn bij ongebruikte, postfrisse exemplaren. De studie gaat soms zelfs zo ver, dat door middel van rasteranalyse met een vergrootglas gezocht is naar verschillen die niet of nauwelijks waarneembaar zijn met het blote oog. Dit heeft in diverse gevallen nog geleid tot verdere verbijzondering binnen de subnummers.
Voor de pakketzegeloverzichten op deze website heeft de samensteller gebruik gemaakt van kennis opgedaan tijdens bezoeken aan, en mailwisseling met experts op dit gebied, kennis verkregen uit openbaar toegankelijke publicaties en zelfstudie. De samensteller heeft zich hierbij bewust beperkt tot met het blote oog zichtbare variaties (voor- én achterzijde) bij postfrisse exemplaren. Meerdere bijdragen zijn tot stand gekomen in samenwerking met specialisten op deelverzamelgebieden. Wanneer er geen geen bezwaar was, of dat zelfs op prijs werd gesteld, is de bron vermeld.
Tot slot maakt de samensteller melding van het feit dat sommige pakketzegels vaak herdrukt zijn; hierdoor kan men geringe kleurverschillen waarnemen tussen zowel zegels als boekjesomslagen door de tijd heen. Ook zijn enkele andere druktechnische kenmerken en -toevalligheden op zegels en boekjes vastgesteld. Sommige verzamelaars zullen hiervan smullen, echter zal het voor de gemiddelde verzamelaar te ver gaan om deze échte varianten aan te merken en ik zal hier dan ook geen melding van maken, behoudens in een aantal uitzonderlijke gevallen.